Kıbrıs’ta 1960’ta kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti’ni tek taraflı bozan Rumlar, Türklere karşı savaş başlattı.
Terör örgütü EOKA'yı kuran Rumların tek amacı vardı: Kıbrıs Adasını Yunanistan’a bağlamak.
Kıbrıs’ta en kanlı saldırılar Aralık 1963’te başladı. Rumların saldırıları tarihe “Kanlı Noel” olarak geçti.
364 Türk şehit edildi, 103 Türk köyü boşaltıldı. Binbaşı Nihat İlhan'ın eşi ile 3 çocuğu da bu saldırılarda vahşice katledildi.
Türkiye, Lefkoşa üzerinde savaş uçaklarını uçurdu, Rumlara ilk uyarı yapıldı.
Birleşmiş Milletler Barış Gücü 14 Mart 1964’te Ada’ya ulaştı. Ancak Rum saldırıları önlenemedi.
Cengiz Topel şehit edildi
Erenköy’da Türk Hava Kuvvetleri’nin gerçekleştirdiği uyarı uçuşları direnişte etkili oldu.
Yüzbaşı Cengiz Topel’in kullandığı jet yerden isabet aldı. Paraşütle atlamayı başaran Topel, indiği Rum köyü yakınlarında esir alındı. İşkenceyle şehit edildi.
Katliam nedeniyle Türkiye’de Kıbrıs’a müdahale için sesler yükseldi. TBMM, dönemin hükümetine Kıbrıs’a müdahale yetkisi verdi.
7 Haziran’da Ada'ya müdahale edileceği bildirildi.
Ancak dönemin Amerika Birleşik Devletleri Başkanının yazdığı ve tarihe 'Johnson Mektubu' olarak geçen mesajdan sonra Kıbrıs’a müdahale planı rafa kaldırıldı.
Türkiye harekete geçti
Gelişmenin ardından terör örgütü EOKA’nın saldırıları daha da arttı.
15 Temmuz 1974'te EOKA lideri Nikos Sampson, Ada'yı Yunanistan'a bağlamak için Rum lider Makarios'a karşı darbe yaptı.
Kıbrıs'ın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne kastedilmesi üzerine, Türkiye, ilk aşamada diplomatik girişimler başlattı.
17-18 Temmuz 1974'te Türkiye ile İngiltere darbenin ardından atılabilecek adımlara yönelik Londra'da görüşmeler yaptı. İngiltere, Kıbrıs’a müdahaleye yanaşmayınca, Türkiye 1960 Garanti Antlaşmasından doğan garantörlük hakkını kullandı.
20 Temmuz 1974'te Kıbrıs Barış Harekatı'nı başlatma kararı aldı.
Barış harekatı başarı kazandı
Kıbrıs Barış harekatı 20 Temmuz günü sabahın ilk ışıklarıyla başladı. Havadan ve denizden Kıbrıs’a çıkan Türk askeri, Kıbrıslı Türk Mücahitlerle omuz omuza çarpıştı.
Türkiye, harekatı Güvenlik Konseyi’nin kararına uyarak 22 Temmuz 1974’te durdurdu.
Türkiye, Yunanistan ve İngiltere bir araya gelerek Kıbrıs sorununun çözümü için görüşmelere başladı.
Ancak Temmuz sonunda başlayan Cenevre görüşmeleri sonuçsuz kalınca, harekatın ikinci bölümü "Ayşe tatile çıksın" parolası ile 13 Ağustos’u 14 Ağustos’a bağlayan gece başlatıldı.
Barış Harekatı ile Türk askeri büyük başarı kazandı. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kuruluşunun temeli atıldı.