Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Visa, Covid-19’la başlayan ve devam eden süreçte Türkiye’de yapılan kartlı harcamaların incelendiği analiz çalışmasının üçüncüsünü kamuoyuyla paylaştı. Kartlı Harcamalar Analizi’nin üçüncüsünde 2020, 2021 yılları ve 2022’nin ilk 3 ayını kapsayan kıyaslamalar yapılıyor. Öne çıkan sonuçlara göre ülkemizde harcamaların, 2021’de yaz aylarından başlayarak normalleşmenin hızlanması ve aşılanmanın yaygınlaştırılması ile arttığı gözlemleniyor. 2020 senesi ile karşılaştırıldığında kartlı harcamaların 2021’de sene bazında %55 oranında arttığı görülüyor. Pandeminin başlaması ile düşüş gösteren isteğe bağlı tüketim harcamaları da Mayıs 2021 sonrasında başlayan normalleşme süreci ile artarak temel ihtiyaç harcamalarını yakalıyor. 2022 yılının ilk çeyreğinin aylık kartlı harcamalar ortalamasının bir önceki yıla kıyasla yüzde 85 oranında büyümüş olması da dikkat çekiyor.
Kartlı Harcamalar Analizi’nde pandemi süresince farklı yaklaşımlar izleyen ABD, İtalya ve İsveç ile Türkiye’nin karşılaştırmaları da yer alıyor. Söz konusu üç ülke ile karşılaştırıldığında, Türkiye’nin kartlı harcamalar bakımından özellikle Haziran 2021 sonrasında diğer ülkelerin üzerinde bir iyileşme trendine girdiği, bunun 2022’nin ilk çeyreğinde de artarak devam ettiği görülüyor. Ayrıca tüm ülkelerin aynı dönemde bir iyileşme trendine girdiği ve özellikle 2021 yılının ikinci yarısı itibarı ile harcamaların reel büyümeye geçtiği ortaya çıkıyor.
Türkiye’de 2021 ve 2022 yıllarının ilk çeyreği kartlı harcamalar açısından kıyaslandığında, e-ticaretin %90, banka kartı harcamalarının %118 büyümesi, temassız ödemelerin de 3 katına çıkmış olması, bu alanda devam eden büyümenin altındaki yapı taşlarının değişmediğine işaret ediyor. Bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla e-ticaretteki büyüme hızının %72’den %90’a çıkmış olması trendin kalıcılığına işaret ediyor. Dikkat çeken bir diğer oran ise, ticari kredi kartlarıyla yapılan harcamaların da bu dönemde %94 büyümüş olması. 2020 ve 2021 yıllık bazda kıyaslandığında ise kartlarla yapılan harcama tutarları, banka kartlarında %62, kredi kartlarında ise %47 büyüme kaydetti. Pandemi döneminde banka kartları temassız ve online alışverişlerde de daha fazla kullanılmaya başlandı.
Analizde, farklı sektörler kapsamında gerçekleşen kartlı harcamalara da mercek tutuluyor. 3. Kartlı Harcamalar Analizi, Mayıs 2021 sonrasında kısıtlamaların kalkması ve normalleşme sürecine geçilmesi ile beraber hemen hemen tüm kritik sektörlerin toparlanma eğilimine girdiğini gösteriyor. 2021’de bir önceki yıla kıyasla özellikle seyahat (%116), yeme-içme (%81) ve giyim-aksesuar harcamalarında (%58) dikkate değer bir artış görülüyor. 2022 yılının ilk çeyreğinde ise seyahat harcamalarında %201 büyüme gözlemlenirken, yeme-içmede bu oran %225 olarak gerçekleşiyor.
İlk iki Harcamalar Analizi, pandemi kısıtlamalarının özellikle yemek (restoran) sektöründe düşüşe neden olduğu, sonrasında ise paket servise geçen ve internet üzerinden sipariş almaya başlayan işletmelerin dijital dönüşüme uyum sağlayarak toparladığını ortaya koymuştu. Son Harcamalar Analizi ise normalleşme sürecine geçilmesiyle birlikte yemek sektöründe Mayıs 2021 itibarıyla ciddi bir toparlanma olduğunu ve bunun 2022’de devam ettiğini ortaya koyuyor.
Araştırmadan çıkan sonuçları değerlendiren TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, “Geçtiğimiz günlerde, 27 Haziran’da Dünya KOBİ Günü’nü kutladık. Yıllardır söylüyoruz, KOBİ’ler ülkemizde ekonomimizin bel kemiği, büyümenin motoru, istihdamın itici gücü, ekonomik ve sosyal kalkınmanın temel taşları olarak yer alıyorlar. Çok güçlü ve dinamik bir KOBİ altyapımız var. Bu şekilde değişen koşullara çok hızlı uyum sağlayabiliyoruz. Bunun yansımasını kartlı harcamalar raporunda da e-ticaretin ve temassız harcamaların yükselişinden de anlayabiliyoruz” dedi.
Hisarcıklıoğlu sözlerini şöyle tamamladı: “Rapor 2022 yılının ilk çeyreğinde aylık kartlı harcamaların bir önceki yıla göre %85 oranında büyüdüğünü, yine seyahat harcamaları ile yeme-içmede %200’ün üzerinde büyümelerin gerçekleştiğini görüyoruz. Bunlar çok iyi oranlar.”
Visa Türkiye Genel Müdürü Merve Tezel de “Visa ve TOBB’un Kartlı Harcamalar Analizi, pandemiyle birlikte yaşanan değişimi ortaya koyması açısından faydalı bir rehbere dönüştü. Pandeminin birinci ve ikinci dalgasını, ardından da normalleşme sürecini kartlı harcamalar açısından düzenli olarak değerlendirildiği çalışmamızın üçüncüsü ortaya koyuyor ki, 2021 itibarıyla Türkiye’de harcamalar diğer ülkelerle karşılaştırıldığında daha hızlı toparlandı. Pozitif trend 2022’nin ilk çeyreğinde artarak devam etti. Online harcamaların kayda değer bir ivmeyle 2021 yılında da büyümesi, temassız ödemelerin katlanarak artışı, banka kartı sayılarındaki yükseliş 2021 yılına da kartlı harcamalar açısından damga vurdu. Türkiye’nin güçlü ödemeler altyapısı ve tüm sektörel oyuncuların hızlı adaptasyon kabiliyeti pandemi döneminde daha da belirginleşti. Biz de Visa olarak, tüm bu süreç boyunca ihtiyaçlardan yola çıkarak geliştirdiğimiz çözümlerle ekonomimize katkıda bulunmaya devam ettiğimizi düşünüyoruz” dedi.