Bedelli askerlik, 2019 yılında yürürlüğe giren kanunla kalıcı olarak uygulanmaya başladı. Vatani görevini yerine getirmekten kaçınmamakla birlikte çalışmakta olduğu işini kaybetmek istemeyen gençlere, asteğmen maaşının 6 aylık tutarına karşılık gelen ücret ödemek suretiyle yükümlülüklerini yerine getirme imkânı sağlandı.
Önceki yıllardaki uygulamaların aksine 2019’da başlatılan kalıcı bedelli askerlikte gençler ücret ödemenin yanı sıra bir aylık temel askerlik eğitimi alıyorlar.
Bedelli askerlik başvurusu yapanların başvurudan itibaren 2 ay içinde ücreti ödemeleri gerekiyor. Ödenecek ücret tutarı, ödemenin yapıldığı tarihteki maaş katsayısı üzerinden hesaplanıyor.
SEYYANEN ZAMDAN ETKİLENMEDİLER
Temmuz ayında memur maaşlarına yüksek zam yapılacağı daha önce açıklanmıştı ancak zammın nasıl yapılacağı belli değildi. Bu nedenle bedelli askerlik yapmayı planlayan gençler çok yüksek ücretlerle karşı karşıya kalmaktan endişe ediyorlardı.
Ancak, memur maaşlarına yapılan seyyanen zam memur maaş katsayısına dahil edilmedi. Bu nedenle temmuz ayında memur maaş katsayısı yüzde 17.55 oranında arttı.
Böylece, 2023’ün ocak – haziran döneminde 104.084 TL olan bedelli askerlik ücreti temmuz – aralık dönemi için 122.350,80 TL’ye çıkartıldı.
Örneğin, seyyanen zam 8.077 TL yerine 3.150 TL’de tutulsaydı en düşük emekli aylığını 22 bin liraya tamamlamak için yüzde 47 oranında zam yapılması gerekecekti. Bu durumda bedelli askerlik ücreti de yüzde 47 oranında artacaktı.
Yüzde 17.55’lik artışa rağmen bedelli askerlik ücreti bir yıllık dönemde enflasyonun üzerinde artmış oldu. Son bir yıllık dönemde enflasyon yüzde 38.21 olarak gerçekleşmesine rağmen, geçen yılın temmuz ayında 80.065 TL olan bedelli askerlik ücreti bir yıllık dönemde yüzde 52.81 oranında artış kaydetti.
BEDELLİ ÜCRETİ DÖRT YILDA YÜZDE 290 ARTTI
Bedelli askerlik ücreti, kalıcı uygulamaya ilişkin kanunun yürürlüğe girdiği 2019 yılı haziran ayında 31.343 TL idi. O tarihten bugüne tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yüzde 226.76 oranında arttı. Bedelli askerlik ücreti ise aynı dönemde yüzde 290.36 oranında artış kaydetti.
Bedelli askerlik ücreti dolar bazında ise 2019 haziran ayında 5.412, temmuz ayında 5.870 oldu. 2020 ocak ayında 5.873 dolar ile en yüksek seviyesini gördü. Kurun yükseldiği 2022 ocak ayında 4.315 dolara geriledikten sonra bu yılın ocak ayında 5.563 dolar oldu. Bedelli askerlik ücretinin günümüzdeki karşılığı ise 4.724 dolar seviyesinde.
YOKLAMA KAÇAĞI OLANLARDAN HER AY 1.785 TL İLAVE ÜCRET ALINACAK
Bedelli askerlik için müracaat edilen tarihe kadar yoklama kaçağı, saklı veya bakaya olanlar hakkında, bu duruma düştükleri tarihten başvuru tarihine kadar her ay 1.785 TL ilave ücret alınacak. Ay kesri 1 gün dahi olsa 1 ay kabul edilerek 1.785 TL ücrete tabi olacak.
Örneğin, yoklama kaçağı durumuna düştükten 24 ay sonra bedelli askerlik başvurusu yapan bir kişi 122.351 TL’ye ilave olarak ayrıca 42.835 TL daha ödeyecek. Toplam ödeyeceği tutar 165.186 TL olacak.
GURBETÇİLERİN DÖVİZLE ASKERLİK BEDELİ AZALDI
Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları için dövizle askerlik uygulaması devam ediyor. Gurbetçilerden, başvuru yaptıkları tarihteki bedelli askerlik ücretinin karşılığı olan avro veya diğer döviz olarak para alınıyor.
Bugünlerde olduğu gibi döviz kurunun yükseldiği dönemlerde dövizle askerlik başvurusu yapmak gurbetçiler açısından avantajlı oluyor.
BAKAYA, SAKLI, YOKLAMA KAÇAĞI NE DEMEK?
Kanunda bakaya, saklı ve yoklama kaçağı şöyle tanımlanıyor:
Bakaya: Sevke tabi olduğu hâlde sevkini yaptırmayanlar ile sevk edildiği birliğe katılmayanlar
Saklı: Yirmi yaşına girmiş oldukları hâlde isimlerini nüfus kayıtlarına geçirmemiş bulunanlar
Yoklama kaçağı: Tabi olduğu yoklama yılı içerisinde yoklamasını yaptırmayanlar.